Vandaag las ik in de krant dat de jeugd van tegenwoordig zich zeer bewust is van de dreigende klimaatverandering, maar dat ze vinden dat zij er niets aan hoeven doen. Dat moet de overheid maar regelen. Afval sorteren en de auto laten staan, dat is niks voor hen. Nu kan ik als oudere gaan klagen over de jeugd van tegenwoording, maar ik vermoed dat deze spagaat deel is van de natuur van elk mens. Zelfs van mij. ;-)
De psycholoog Piet Vroon beschreef decennia geleden al hoe ons verstand lijkt op een slordige stapel borden. De sprongsgewijze evolutionaire ontwikkeling van ons brein zadelt ons op met slecht samenwerkende onderdelen. De meest primitieve driften gaan altijd voor. Zelfs als wij met onze neo-cortex beredeneren dat dat erg ongunstig is.
Voor een gewoon mens is het lastig om 's avonds zo vroeg naar bed te gaan dat hij 's ochtends uitgeslapen en moeiteloos uit bed stapt. En het is onder de sociale druk van goedbedoelend gezelschap een stuk moeilijker om niet toe te geven aan de verleidelijke uitnodigingen, die ik had besloten te negeren. "Kom op joh, doe nou eens gezellig!" "Nou vooruit ééntje dan, om het af te leren."
Verstandig gedrag op elke schaal en termijn is dus geen natuurlijke zaak. En naarmate de tijdschaal of de omvang van het gevaar onze menselijke maat overschrijdt, is het makkelijker het gevaar te verdringen of te negeren. "Na ons de zondvloed." Zo overleef ik elke dag allerlei onheilstijdingen. Maar ondertussen denk ik er wel over na. Als onze ineffectieve manier van reageren eigen is aan de soort, even eigen als ons vermogen om slimme dingen te verzinnen, dan moeten we mischien een list verzinnen. Eéntje waarmee we onze eigen fatale gewoonten te slim af zijn. Hoe kiezen we in alle vrijheid voor een manier van leven die ons dwingt ons verstandiger te gedragen dan we zouden doen als we het per moment konden kiezen? Het is zoiets als de wekker zetten of af te spreken over een week te gaan sporten "omdat het zo goed voor me is". Je baalt er wel van, maar het helpt zeker. Het heil zal dus moeten komen van dwingende afspraken op collectief niveau. Die jongeren krijgen daarmee dus gewoon hun gelijk. Dus mail vanavond nog je volksvertegenwoordiger met jouw bestelling van een betere wereld. Ik zal ook eens een lijstje opstellen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten