Om te weten of iets goed is, heb ik drie graadmeters: Het klopt, het voelt goed, en het werkt...
Dan is er geen tegenspraak tussen mijn denken, voelen en handelen. Die vallen dan samen in mijn ervaring van de werkelijkheid en die ervaar ik zodoende als waar en goed. Maar een ander kan bij een schijnbaar identieke situatie totaal andere ervaringen hebben. Dat maakt het moeilijk op basis van percepties te beweren dat iets echt ´goed´ is. Niet alleen voor mijzelf maar ook voor jou en iedereen. Liefst ook altijd en overal.
Hoe kom ik daar dan achter? Wanneer is iets echt absoluut goed te noemen? Wanneer voelt iets dat klopt en werkt altijd goed? Klopt altijd alles wat goed voelt en werkt? En werkt altijd alles wat goed voelt en klopt?
Er zijn meer benaderingen om dit helder te krijgen. Ik noem er vier:
- Als maar genoeg mensen het eens zijn over of ´iets´ goed is, dan gaat dat in het algemeen als goed gelden.
- Als de machthebbers bepalen dat iets goed is, dan heeft de rest dat te geloven of op zijn minst te aanvaarden.
- Als iets altijd dezelfde betrouwbare goede uitkomst heeft dan is dat gewoon goed volgens de natuurwetten.
- Als iets mathematisch voorspelbaar goed is dat noemen we het wetenschappelijk bewezen goed.
De laatste lijkt het zekerst, maar komt minder voor dan het lijkt. Veel wetenschappelijk bewijs valt onder punt 1 in plaats van punt 4. De wiskunde heeft ondertussen ook nog bewezen dat het niet echt in staat is 100% zekerheid te bepalen. Mijn eigen brein is te klein om de complexiteit van alles mee te wegen, mijn gevoel kan ook maar beperkt meevoelen en mijn ervaring beperkt zich tot mijn waarnemingsveld. Benadering twee legt alles in handen van de machthebbers. Dat klopt niet, voelt niet goed en werkt ook slecht volgens punten 1, 3 en 4. Blijft op dit moment punt 3 over als de interessantste benadering. Maar er is altijd wel iemand die zich niet goed voelt bij iets dat iedereen verder als goed ervaart. Meestal wordt dat opgelost door te zeggen dat die persoon zelf niet goed is.
Een logische oplossing, die vaak enkel voor die persoon niet goed voelt. Voor de rest is deze oplossing wel goed, naar wens verder gevalideerd middels één van de andere benaderingen. Dat lijkt even afdoende, maar al snel blijkt dat mensen elkaar gaan beoordelen als goed of fout. En dat is niet logisch, voelt niet goed en werkt niet... Mensen zijn geen ´iets´. Dat is nog makkelijk in te zien voor mijn naasten, maar buiten mijn waarnemingsveld is dat onderscheid weg.
En daarnaast is ´iets´ meestal niet helemaal goed of slecht, maar een beetje er tussen in. Zoals het grijs tussen zwart en wit... Alles bij elkaar kan ik het ´goede´ enkel zo goed mogelijk vaststellen, binnen mijn menselijke maten en omstandigheden. En dat voelt voor mij niet helemaal goed, maar het is het enige dat een beetje werkt, denk ik...
Ik heb ook een tijdje nog een andere aanpak gehad, herinner ik me. Gewoon vertrouwen dat het goed is. Maar dat is mij niet gelukt. Ik deed dat tenminste te blindelings. En ik maakte ook daar onvoldoende onderscheid tussen ´iets´ en de mens.
Ik voel dat ik zeker nog iets mis. Wat denk jij? Hoe doe jij dat?
